PharmaCafe.com

หัวข้อ อุปมาอุปไมยทางการแพทย์ (medical analogy)
เรียน เภสัชกรทุกท่าน
เนื่องจากข้าพเจ้ากำลังจะทำงานวิจัยเรื่องอุปมาอุปไมยทางการแพทย์ แต่ในปัจจุบันยังไม่มีหนังสือหรือเวปไซด์ที่รวบรวมข้อมูลเหล่านี้ไว้ จึงเรียนเชิญที่พี่น้องชาวเภสัชกรที่เคยมีประสบการณ์การใช้อุปมาอุปไมยในการอธิบายคนไข้ หรือเคยได้ยินมา ร่วมส่งคำอุปมาอุปไมยเหล่านั้นมาเพื่อที่ผู้วิจัยจะได้ประเมินความเข้าใจของเนื้อหาและรวบรวมไว้เป็นคู่มือสำหรับเภสัชกรใช้ประกอบในการสื่อสารต่อไป แต่หลายท่านคงสงสัยว่าอุปมาอุปไมย คืออะไร
อุปมาอุปไมยทางการแพทย์ คือ การอธิบายข้อมูลทางการแพทย์ที่มีความซับซ้อนโดยการเปรียบเทียบเข้ากับสิ่งของหรือสภาวะต่างๆที่เห็นได้ในชีวิตประจำวัน ตัวอย่างเช่น
- หากผู้ป่วยเบาหวานไม่เข้าใจว่าทำไมต้องควบคุมน้ำตาลในอยู่ในเกณฑ์ ก็อธิบายได้ว่า หากน้ำตาลในเลือดสูงมากก็เปรียบเหมือนน้ำเชื่อมที่ข้นกว่าน้ำเปล่า เลือดที่ข้นเหมือนน้ำเชื่อมก็จะหนืด ดังนั้นจะไปเลี้ยงอวัยวะต่างในร่างกายได้ไม่ดี เช่นไปเลี้ยงหลอดเลือดเส้นเล็กๆที่ตาและไตไม่ได้ก็จะทำให้ไตวายและตามัวได้
- หัวใจเปรียบเหมือนปั๊มน้ำที่มีหน้าที่ปั๊มเลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆของร่างกาย หลอดเลือดเปรียบเหมือนท่อน้ำที่มีอยู่ทั่วร่างกาย หากคนไข้เป็นความดันโลหิตสูงแล้วไม่สามารถควบคุมความดันได้ ก็อาจจะทำให้ท่อน้ำเล็กๆบางท่อแตกได้ พอท่อแตกเลือดก็ไหลออกมาอาจทำให้เป็นอัมพาตได้
- การที่ผู้ป่วยรับประทานยาโรคเรื้อรังไม่ต่อเนื่องก็เปรียบเหมือนการรดน้ำต้นไม้ หากวันนี้เราหยุดรดน้ำต้นไม้ก็จะตาย พอต้นไม้ตายทีนี้เราจะรดน้ำอย่างไรมันก็ไม่ฟื้นขึ้นมาแล้ว เปรียบเหมือนถ้าเราหยุดยาก็จะสายเกินที่จะแก้ได้แล้ว

หากเภสัชกรท่านใดมีข้อมูลอยู่หรือว่าทราบว่ามีหนังสือหรือ คู่มือ หรือ แผ่นพับใด มีข้อเหล่านี้อยู่ช่วยตอบกระทู้นี้ด้วยนะค่ะ
ด้วยความเคารพอย่างสูง

เรื่อง โรคกระเพาะอ่ะ

"คนไข้มาถาว่ากินยาโรคกระเพาะแล้วทำไมไม่หายซะที ทั้งที่หายแล้วก็กลับมาเป็นอีก
ก็บอกคนไข้ว่า เมื่อกรดในกระเพาะหลั่งออกมาถ้าท้องว่างก็เหมือนเอามีดไปกรีดแขน
ถ้าเรากินยารักษาโรคกระเพาะก็เหมือนเอายามาทาแผลจนแผลหาย แต่ถ้าเรายังทานข้าวไม่ตรงเวลา
หรือยังทานรสจัด หรือสูบบุรี่อยู่ ก็ทำให้กรดหลั่งเยอะ ก็เหมือนยังเอามีดมากรีดแขนอยู่ ถึงเราทานยาเข้าไป
ถ้าเราไม่หยุดเอามีดมากรีด ก็ไม่สามารถรักษาแผลที่อยู่ในกระเพาะได้ ดังนั้นเราจึงควรปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
การรับประทานอาหารของเราร่วมด้วย"

"คนไข้เป็นโรคกระเพาะ แต่ต้องการกินแต่ยาลดกรด อ้างว่าหายปวด
ตอบกลับไปว่า ยาลดกรดเหมือนยาพารากินแล้วบรรเทาอาการชั่วคราว
แต่ไม่ได้รักษามะเร็งที่เป็นอยู่"

คนไข้จะเอายายี่ห้อ A แต่เรามีแต่ยี่ห้อ B คนไข้ก็ไม่ยอม เราก็บอกว่าเป็นยาเดียวกันแต่คนละบริษัท ลูกค้าไม่เชื่อ เราก็บอกว่าเหมือนกับ มาม่า กับไวไว นั่นแหละ เส้นแบบเดียวกัน แค่ใส่ซองคนละสี ก็เหมือนยาอย่างเดียวกันแต่ที่ขวดไม่เหมือนกันก็เหมือนกับฝาแฝดที่ใส่เสื้อผ้าไม่เหมือนกัน

น่าสนใจดีครับ
ถ้าเสร็จแล้ว อย่าลืมออกเป็นหนังสือนะครับ จะรอซื้อ